Przedawnienie roszczeń odszkodowawczych. Jaki jest okres przedawnienia?

Przedawnienie roszczeń, czyli utrata szans na odszkodowanie

Przedawnienie wiąże się z utratą możliwości uzyskania świadczeń odszkodowawczych w ramach dochodzenia naprawienia szkody z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Oznacza to, że jeśli uległeś wypadkowi komunikacyjnemu i nie zgłosiłeś się do ubezpieczyciela w określonym czasie, towarzystwo ubezpieczeniowe sprawcy zdarzenia ma prawo odmówić Ci wypłaty zgłoszonych roszczeń.

Ubezpieczyciele najczęściej próbują uchylić się od odpowiedzialności, podnosząc różne argumenty i zarzuty. Jednym z nich jest zarzut w postaci przedawnienia roszczenia. Mając powyższe na uwadze, warto skorzystać z pomocy specjalistów już na samym początku postępowania odszkodowawczego. Pełnomocnicy z euco.pl od wielu lat zajmują się profesjonalnym reprezentowaniem poszkodowanych w dochodzeniu w ich imieniu świadczeń odszkodowawczych od towarzystw ubezpieczeniowych i innych podmiotów zobowiązanych do naprawienia szkody.

Mając u swojego boku eksperckie doradztwo, będziesz mógł w pełni uzyskać naprawienie szkody majątkowej oraz niemajątkowej. Zadbamy o to, abyś otrzymał świadczenie rentowe na zwiększone potrzeby, zmniejszone widoki i utracone lub zmniejszone możliwości zarobkowe.

Uzyskamy środki finansowe, które pomogą przystosować mieszkanie dla osoby niepełnosprawnej w wyniku wypadku. 

Bieg przedawnienia – kiedy się rozpoczyna?

Zgodnie z treścią art. 120 §1 kc bieg terminu przedawnienia roszczenia majątkowego rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Terminem rozpoczynającym bieg przedawnienia dla roszczeń odszkodowawczych jest np.:

• chwila wypadku lub innego zdarzenia, przez które doznałeś szkody;
• moment, w którym dowiedziałeś się lub mogłeś się dowiedzieć o swojej szkodzie oraz o osobie, podmiocie, który ma obowiązek ją naprawić; 
• zdarzenie, które spowodowało przerwanie biegu przedawnienia (np. złożenie pozwu do sądu);
• dzień otrzymania decyzji od ubezpieczyciela informującej o uznaniu lub odrzuceniu Twojego zgłoszenia szkody. 

Termin przedawnienia roszczenia jest uregulowany ustawowo, a ubezpieczyciel, podmiot zobowiązany do naprawienia szkody, nie może dowolnie go zmieniać. Do przerwania lub zawieszenia biegu przedawnienia roszczeń może dojść jedynie w sytuacjach opisanych w przepisach prawnych. 

Przerwanie biegu przedawnienia

Zgodnie z treścią art. 122. KC:

§1 –Przedawnienie względem osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od ustanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego albo od ustania przyczyny jego ustanowienia.

§2 – Jeżeli termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata, jego bieg liczy się od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego albo od dnia, w którym ustała przyczyna jego ustanowienia.

§3 –  Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio do biegu przedawnienia przeciwko osobie, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia.

Przerwanie biegu przedawnienia roszczenia oznacza, że z chwilą zaistnienia jednej z okoliczności wskazanych w treści powyżej wskazanego przepisu termin przedawnienia przestaje biec , a po ustaniu takiej okoliczności przedawnienie biegnie  od nowa.

Warte podkreślenia w odniesieniu do przerwaniu biegu terminu przedawnienia jest tzw. zawezwanie do próby ugodowej, wystosowane w oparciu o treść art. 185 §1 kpc, które skutkuje i jest wykorzystane także do przerwania biegu terminu przedawnienia roszczeń, w tym roszczeń odszkodowawczych.

Trzeba mieć jednak na uwadze, że jeżeli uprawniony skorzysta z zawezwania do próby ugodowej tylko wyłącznie po to, aby przerwać bieg terminu przedawnienia, a nie w celu realizacji roszczenia, w drodze ugody sąd może odrzucić taki wniosek i zawezwanie do próby ugodowej nie przerwie biegu terminu przedawnienia.

Zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg terminu przedawnienia, ale tylko w odniesieniu do zakresu roszczeń i ich wysokości zgłoszonych w tym zawezwaniu. 

Generalna zasada przedawnienia roszczeń z umów ubezpieczenia uregulowana jest w art. 819 §1 kc.

Art.  819.  Przedawnienie roszczeń

§ 1 – Roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech.

§  2 (uchylony).

§  3 – W wypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej roszczenie poszkodowanego do ubezpieczyciela o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedawnia się z upływem terminu przewidzianego dla tego roszczenia w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

§  4 – Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia.

Zgodnie z treścią tego artykułu, przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech.Wyjątkiem od tej generalnej zasady trzyletniego okresu przedawnienia są roszczenia z umów ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. 

Zgodnie bowiem z treścią zapisu art. 819 §3 kc, w odniesieniu do ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, termin roszczeń poszkodowanego wobec zakładu ubezpieczeń o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedawnia się z upływem okresu przewidzianego dla tego roszczenia w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym. 

Art.  442¹.  przedawnienie roszczeń

§1 –  Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

§ 2 – Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

§ 3 – W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

§4 –Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.

Zgodnie z brzmieniem wyżej wskazanego art. 442¹ §1 kc roszczenia z tytułu czynów niedozwolonych przedawniają się po upływie 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia, nie później jednak niż 10 lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę. 

Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, termin przedawnienia wynosi lat 20 od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie   i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. 

Przestępstwo jest zbrodnią lub występkiem, zbrodnią zaś jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą. Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.

Stosownie do ogólnych zasad prawa cywilnego, bieg przedawnienia przerywa się także przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, jak również przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje, oraz przez wszczęcie mediacji.

Ponadto, co jest bardzo istotne dla terminu przedawnienia roszczeń wobec zakładu ubezpieczeń, to reguła zawarta w art. 819 §4 kc, zgodnie z którą bieg przedawnienia roszczeń o świadczenie przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. W takich przypadkach bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym uprawniony otrzymał na piśmie stanowisko towarzystwa ubezpieczeniowego o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia. Należy także pamiętać o tym, iż datą, od której przedawnienie roszczeń rozpoczyna bieg na nowo, jest udzielenie przez zakład ubezpieczeń pierwszej odpowiedzi, a kolejne odwołania biegu przedawnienia już nie przerywają. 

Ile mam czasu na zgłoszenie szkody? Jak liczyć terminy przedawnienia?

Wspomniany wcześniej art. 442¹ §1 kc stanowi, że termin przedawnienia roszczeń z tytułu OC zaczyna bieg wtedy, gdy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do naprawienia szkody.

W przypadku roszczeń wynikających z przestępstwa,  20-letni termin przedawnienia liczony jest od dnia wypadku.

W przypadku szkody na osobie, zgodnie z art. 442¹ §3 kc termin przedawnienia nie może skończyć się wcześniej, niż przed upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia.

Warto w tym miejscu wspomnieć również o wyjątku dotyczącym małoletnich. Zgodnie z 442¹ §4 kc przedawnienie roszczeń nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od uzyskania przez małoletniego pełnoletności.